Cyfrowy Paszport Produktu – co zmieni dla konsumentów i producentów w Unii Europejskiej?
Wprowadzenie
Unia Europejska konsekwentnie stawia na zrównoważony rozwój i transparentność w gospodarce. Jednym z kluczowych narzędzi, które mają wspierać ten proces, jest Cyfrowy Paszport Produktu (Digital Product Passport – DPP). To innowacyjne rozwiązanie zaczęło wchodzić w życie wraz z Rozporządzeniem 2024/1781 w sprawie ekoprojektu dla zrównoważonych produktów (ESPR), które weszło w życie 18 lipca 2024 roku.
Czym właściwie jest cyfrowy paszport produktu, jakie branże obejmie i co oznacza w praktyce dla konsumentów i producentów? Przyjrzyjmy się bliżej.
Czym jest Cyfrowy Paszport Produktu?
Cyfrowy Paszport Produktu (DPP) to cyfrowy dokument przypisany do konkretnego produktu. Zawiera on zestaw wiarygodnych informacji dotyczących m.in.:
-
składu materiałowego,
-
pochodzenia surowców,
-
procesu produkcji,
-
śladu węglowego,
-
możliwości recyklingu, ponownego użycia czy naprawy,
-
certyfikatów zgodności i danych o łańcuchu dostaw.
Paszport będzie dostępny w formie cyfrowej, np. poprzez kod QR, kod kreskowy lub tag RFID, co umożliwi łatwy dostęp do danych każdemu zainteresowanemu: konsumentowi, producentowi, dystrybutorowi czy recyklerowi.
Dlaczego UE wprowadza DPP?
Wprowadzenie cyfrowego paszportu produktów to element realizacji Europejskiego Zielonego Ładu oraz strategii przejścia na gospodarkę obiegu zamkniętego.
Najważniejsze cele:
-
Transparentność – dostęp do rzetelnych informacji o produkcie (np. składzie, śladzie węglowym, miejscu produkcji).
-
Zrównoważony rozwój – wspieranie recyklingu, ponownego użycia i przedłużania życia produktów.
-
Zgodność z przepisami – ułatwienie producentom spełniania wymogów unijnych.
-
Walka z greenwashingiem – ograniczenie wprowadzania konsumentów w błąd na temat „ekologiczności” produktów.
-
Etyczny łańcuch dostaw – śledzenie pochodzenia surowców i komponentów.
Jakie produkty obejmie DPP?
Cyfrowy Paszport Produktu będzie wprowadzany stopniowo. W pierwszej kolejności obejmie produkty o dużym wpływie na środowisko.
✅ Od 2026 roku (pierwsze branże):
-
Baterie i akumulatory (zgodnie z Rozporządzeniem 2023/1542):
-
baterie do pojazdów elektrycznych (EV),
-
baterie do e-rowerów i e-hulajnóg,
-
baterie przemysłowe o pojemności powyżej 2 kWh.
-
-
Elektronika użytkowa: smartfony, tablety, ładowarki.
-
Tekstylia: odzież i inne wyroby tekstylne.
-
Meble.
-
Opony.
-
Materiały budowlane.
✅ Od 2027 do 2030 roku:
-
Maszyny,
-
Urządzenia HVAC (ogrzewanie, wentylacja, klimatyzacja),
-
Narzędzia,
-
Materiały biurowe,
-
Detergenty,
-
Zabawki,
-
Surowce krytyczne (np. stal, żelazo).
❌ Produkty wyłączone z DPP:
-
żywność,
-
pasza dla zwierząt,
-
farmaceutyki,
-
produkty kosmiczne i obronne,
-
windy i schody ruchome.
Docelowo jednak większość produktów wprowadzanych na rynek UE będzie musiała posiadać cyfrowy paszport.
Jak działa cyfrowy paszport produktu?
Mechanizm działania jest prosty:
-
Producent umieszcza kod QR lub inny nośnik danych na produkcie.
-
Konsument, dystrybutor lub organ nadzoru może zeskanować kod.
-
Otrzymuje dostęp do zestawu informacji, które pozwalają zweryfikować:
-
pochodzenie produktu,
-
ślad środowiskowy,
-
instrukcje naprawy i recyklingu,
-
certyfikaty zgodności.
-
Co zyska konsument?
Cyfrowy Paszport Produktu to większa kontrola i pewność przy zakupach.
-
Świadome wybory – łatwe sprawdzenie, z czego i gdzie produkt został wykonany.
-
Bezpieczeństwo – dostęp do certyfikatów i standardów jakości.
-
Ekologia – informacje o śladzie węglowym i możliwościach recyklingu.
-
Wsparcie w użytkowaniu – instrukcje naprawy i ponownego użycia.
Co zyska producent?
Dla producentów DPP to wyzwanie, ale także szansa na wzmocnienie pozycji rynkowej.
-
Spełnienie wymogów UE – zgodność z przepisami i uniknięcie kar.
-
Budowanie wiarygodności – transparentność wobec klientów i partnerów.
-
Przewaga konkurencyjna – firmy otwarcie pokazujące dane zyskają zaufanie konsumentów.
-
Wsparcie w logistyce i recyklingu – łatwiejsze zarządzanie cyklem życia produktu.
Przykład zastosowania w praktyce
Wyobraźmy sobie klienta, który kupuje kurtkę.
👉 Skanuje kod QR znajdujący się na metce.
👉 Na ekranie telefonu widzi, że produkt został wykonany z bawełny organicznej, wyprodukowanej w określonym kraju.
👉 Sprawdza dane o emisji CO₂ podczas produkcji.
👉 Otrzymuje instrukcję naprawy i informacje, gdzie może oddać produkt do recyklingu.
Dzięki temu decyzja zakupowa jest bardziej świadoma i odpowiedzialna.
Harmonogram wdrożenia
-
2024 – wejście w życie Rozporządzenia ESPR, rozpoczęcie prac nad szczegółowymi aktami delegowanymi.
-
2025 – konsultacje z przemysłem, pilotaże, przygotowanie infrastruktury IT.
-
2026 – obowiązek DPP dla pierwszych branż (baterie, elektronika, tekstylia, meble, opony).
-
2027–2030 – stopniowe rozszerzanie na kolejne sektory.
-
Po 2030 roku – objęcie większości produktów dostępnych na rynku UE.
Podsumowanie
Cyfrowy Paszport Produktu (DPP) to jeden z najważniejszych kroków Unii Europejskiej w stronę bardziej świadomej konsumpcji i odpowiedzialnej produkcji. Dzięki niemu konsumenci zyskają dostęp do rzetelnych informacji, a producenci – narzędzie wspierające transparentność, zgodność z przepisami i konkurencyjność.
Już za kilka lat produkty takie jak smartfony, baterie czy ubrania będą miały swój „cyfrowy dowód osobisty”. To nie tylko zmieni sposób, w jaki kupujemy, ale także pozwoli lepiej chronić środowisko i zasoby naturalne.
👉 Śledź nasz blog, aby być na bieżąco z wdrażaniem DPP i dowiedz się, jak przygotować się do nadchodzących zmian!